پیامبر در فقهدر ابواب مختلف فقه، مانند طهارت، صلاة، صوم، حج، نکاح و حدود از پیامبر اسلام، حضرت محمد بن عبد اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سخن رفته و احکام شرعی خاصی توسط شارع مقدس وضع گردیده است. فهرست مندرجات۱.۱ - گواهی دادن به رسالت پیامبر ۱.۲ - صلوات فرستادن بر پیامبر ۱.۲.۱ - وجوب ۱.۲.۲ - استحباب ۱.۳ - نام‌گذاری به اسم پیامبر ۱.۴ - زیارت قبر شریف پیامبر ۱.۵ - سلام کردن به پیامبر ۱.۶ - اسوه‌پذیری و پیروی از پیامبر ۱.۷ - دوستی با پیامبر و عترتش ۱.۸ - دروغ بستن بر پیامبر ۱.۹ - کشتن دشنام دهنده پیامبر ۲ - پانویس ۳ - منبع ۱ - احکام مرتبط با پیامبر اسلامحضرت محمد بن عبد اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، به عنوان آخرین پیامبر الهی و مبلغ آخرین شریعت آسمانی در بین تمام انبیا و بلکه تمام مخلوقات عالم از فضائل خاصی برخوردار است؛ لذا شارع مقدس در مواردی احکامی مختص به ایشان تشریع کرده که حاکی از شخصیت عظیم و جایگاه وی، در نزد پروردگار عالم است. ۱.۱ - گواهی دادن به رسالت پیامبرشهادت به نبوّت آن حضرت از ارکان اسلام و انکار آن موجب کفر و ارتداد است.گواهی دادن به بندگی و رسالت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در کنار گواهی به یگانگی خداوند سبحان، اهمیت و فضیلتی استثنایی دارد، تا آنجا که امیرمؤمنان فرمود: «و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله شهادتان ترفعان القول و تضاعفان العمل خف میزان ترفعان منه و ثقل میزان توضعان منه؛ گواهی دادن به یگانگی خداوند متعال و بندگی و رسالت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دو گواهی دادنی است که سخن را بالا و عمل را دو چندان می‌سازند.ترازویی که این دو از آن برداشته شوند سبک و ترازویی که این دو در آن نهاده شوند سنگین خواهد بود.» بعلاوه گواهی بر عبودیت و رسالت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و نیز فرستادن صلوات بر آن گرامی در تشهّد نماز، واجب است؛ چنان که دعا و صلوات بر آن حضرت پس از تکبیر دوم نماز میت بنابر قول مشهور، واجب است. ۱.۲ - صلوات فرستادن بر پیامبرخدای متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «اِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما؛ خدا و فرشتگان بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) درود می‌فرستند.ای کسانی که ایمان آورده‌اید، شما نیز بر او درود فرستید و او را کاملا فرمان برید.» در بیان فضیلت صلوات بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و آل وی روایات فراوانی وارد شده است که به دو روایت اشاره می‌کنیم: ۱. امام رضا (علیه‌السّلام) فرمود: «من لم یقدر عن ما یکفر به ذنوبه فلیکثر من الصلاة علی محمد و آله؛ کسی که نمی‌تواند گناهان خویش را با توبه و انابه و تحمل رنج عبادت محو کند باید بسیار بر محمد و آل او صلوات بفرستد.» ۲. در روایت دیگری چنین آمده است: «ما فی المیزان شئ اثقل من الصلاة علی محمد و آل محمد؛ چیزی به‌اندازه صلوات بر محمد و آل او در ترازوی اعمال سنگینی نمی‌کند.» صلوات در چند مورد حکم ویژه‌ای پیدا می‌کند: ۱.۲.۱ - وجوب۱. در تشهد نماز واجب است. ۲. در دو خطبه نماز جمعه؛ در هر دو خطبه باید بر محمد و آل او (علیه‌السّلام) درود فرستاد. ۳. در سجده سهو؛ برای این سجده چند ذکر وارد شده که انجام یکی از آنها واجب است.بیشتر این ذکرها شامل صلوات است مانند: «بسم الله و بالله و صلی الله علی محمد و آل محمد» و «بسم الله و بالله اللهم صل علی محمد و آل محمد» ۱.۲.۲ - استحبابصلوات بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هنگام ذکر یا شنیدن نام یا کنیه آن حضرت بنابر قول مشهور، مستحب است. برخی آن را واجب دانسته‌اند. در روز مبعث یکی از آداب ویژه، بسیار صلوات فرستادن است. در مورد ادای صلوات موقع شنیدن نام پیامبر روایات فراوانی وجود دارد که در اینجا به سه حدیث نبوی اشاره می‌گردد: ۱. «البخیل حقا من ذکرت عنده فلم یصل علی حقیقتا؛ بخیل کسی است که مرا پیش او یاد کنند و بر من صلوات نفرستد.» ۲. بر من بسیار صلوات بفرستید که صلوات بر من نوری در قبر، نوری در پل صراط و نوری در بهشت خواهد بود. ۳. کسی که به هنگام یاد شدن از من صلوات را فراموش کند خداوند او را در پیدا کردن راه بهشت دچار اشتباه می‌کند. ۱.۳ - نام‌گذاری به اسم پیامبرنبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است: «بورک لبیت فیه محمد و مجلس فیه محمد و رفقة فیه محمد؛ خانه یا مجلس و گروهی که در آن محمد نام وجود دارد مبارک است.» ابی رافع می‌گوید: از پیامبر شنیدم اگر نام فرزند را محمد نهادید با او بدرفتاری ننمایید، اذیتش نکنید و او را نزنید. نام‌گذاری فرزند به نام مبارک آن حضرت، مستحب است؛ ولی جمع بین نام و کنیه ایشان (ابوالقاسم) در نام‌گذاری برای یک فرد، مکروه می‌باشد. ۱.۴ - زیارت قبر شریف پیامبرزیارت قبر شریف پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از پرفضیلت‌ترین زیارت‌هاست. آن حضرت خود فرموده است: کسی که بعد از رحلتم قبرم را زیارت کند مانند کسی است که به دیدار من در زمان حیاتم آمده است. و در ادامه می‌فرماید: من شفیع او در قیامت خواهم شد. زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تا آنجا اهمیت دارد که مستحب است آن را بر حج استحبابی ترجیح دهیم. این زیارت در مواردی استحباب بیشتری دارد. از جمله: ۱. به هنگام حج زیارت قبر شریف پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای کسانی که به حج رفته‌اند استحباب بسیار دارد به گونه‌ای که اگر حجاج از انجام آن سرباز زنند بر حاکم اسلامی است آنان را به انجامش موظف دارد. ۲. در روز ولادت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) (۱۷ ربیع الاول) در این روز چنانچه نتوان بر سر قبر آن حضرت حاضر شد می‌توان از دور حضرت را زیارت کرد. ۳. در مبعث نبوی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) (۲۷ رجب) زیارت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در این روز مستحب است. روزه گرفتن در روز ولادت (۱۷ ربیع الاول) و بعثت (۲۷ رجب) و نیز زیارت آن حضرت از دور و نزدیک، بویژه پس از فراغت از اعمال حج، مستحب مؤکّد و نشانه تمامیت حج، دانسته شده است. علامه مجلسی (رحمة‌الله‌علیه) درباره تعمیر قبر شریف پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در کتاب بحار الانوار روایاتی را برشمرده که گویای استحباب تعمیر قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و قبور امامان (علیه‌السّلام) است. ۱.۵ - سلام کردن به پیامبرپیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرمایند: هر كه در هر نقطه‌اى از روى زمين به من سلام كند ، سلامش به من مى‌رسد و هر كه بر سر قبرم به من سلام كند، آن را مى‌شنوم. در روایت دیگری می‌فرمایند: اگر نمی‌توانید به زیارت قبر من بیایید به سویم سلام بفرستید که آن نیز به من می رسد. روایت فراوانی از اهل بیت، درباره سلام و صلوات فرستادن بر پیامبر هنگام ورود و خروج مسجد النبی وارد شده است. در دو مورد سلام کردن به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند: ۱. در نماز، مستحب است قبل از گفتن سلام واجب در نماز، السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته گفته شود. ۲. در سجده سهو، برای سجده سهو اذکاری وارد شده که گفتن یکی از آنها واجب است.از جمله آن اذکار این است: بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته. ۱.۶ - اسوه‌پذیری و پیروی از پیامبرقرآن، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را اسوه نیکو می‌خواند: «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی رَسُولِ اللَّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَة...؛ مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود...» امیرالمومنین علی (علیه‌السّلام) در نهج البلاغه، محبوبترین بنده خدا را کسی می‌داند که از این اسوه زیبای بشریت، درس گیرد. «و احب العباد الی الله المتاسی بنبیه» قرآن کریم پس از معرفی پیامبر اسلام به عنوان اسوه حسنه، اطاعت از وی را واجب اعلام می‌کند: «ْ اَطیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ...؛ از خدا و فرستاده (او)، اطاعت کنید!...» همان پیامبری که به اطاعتش امر شده‌ایم خود بر پیروی از عترتش سخت تاکید کرده است.از حدیث ثقلین گرفته تا حدیث سفینه و صدها حدیث دیگر همگی اطاعت از اهل بیت (علیه‌السّلام) را ضروری شمرده‌اند. ۱.۷ - دوستی با پیامبر و عترتشپیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در روایتی فرموده‌اند: «حبی خالط دماء امتی فهم یؤثرونی علی الآباء و علی الامهات و علی انفسهم؛ دوستی من با خون‌های امت من آمیخته شده است.آنها مرا بر پدران و مادران و خودشان ترجیح می‌دهند.» در آیاتی از قرآن کریم خداوند متعال بر موضوع دوستی با پیامبر تاکید می‌کند: «قُلْ اِنْ کانَ آباؤُکُمْ وَ اَبْناؤُکُمْ وَ اِخْوانُکُمْ وَ اَزْواجُکُمْ وَ عَشیرَتُکُمْ وَ اَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ کَسادَها وَ مَساکِنُ تَرْضَوْنَها اَحَبَّ اِلَیْکُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فی سَبیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّی یَاْتِیَ اللَّهُ بِاَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقین؛ ای پیامبر! بگو اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خویشاوندان و دارایی‌هایی که به دست آورده‌اید و تجارتی که از کسادی آن می‌ترسید و خانه‌هایی که از آنها خرسندید نزد شما از خدا و رسولش و کارزار در راه او محبوبتر است پس منتظر باشید تا خدا امر و فرمانش را بر شما فرود آورد.» خداوند متعال در آیاتی به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دستور می‌دهند که اجر رسالت خویش را دوستی مردم با اهل بیت و عترتش اعلام نماید و می‌فرماید: «... قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً اِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی...؛..ای پیامبر، بگو از شما پاداشی جز دوستی خویشاوندانم (اهل بیت) نمی‌خواهم...» مسئله دوستی با خاندان نبی مکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چنان در متون روایی مورد تاکید قرار گرفته است که حتی نگاه کردن به ذریه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عبادت دانسته شده است. در روایتی دیگر می‌خوانیم: «النظر الی جمیع ذریة النبی عبادة ما لم یفارقوا منهاجه و لم یتلوثوا بالمعاصی نظر افکندن به تمام ذریه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عبادت است تا آن زمان که از راه آن حضرت (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جدا نشده و به معاصی آلوده نشوند.» ۱.۸ - دروغ بستن بر پیامبرپیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در حدیثی می‌فرمایند: «من کذب علی متعمدا فلیتبوء مقعده من النار؛ هر کسی به عمد بر من دروغ بندد در آتش جای گیرد.» دروغ بستن بر رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) درحال روزه بنابر قول منسوب به مشهور، موجب بطلان روزه می‌گردد. ۱.۹ - کشتن دشنام دهنده پیامبرهمه فقیهان اسلام بر این عقیده‌اند که باید دشنام‌دهنده پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را کشت. کشتن دشنام‌دهنده رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در صورت توانایی و عدم خوف، واجب است. ۲ - پانویس۳ - منبع[http://lib.eshia.ir/۲۳۰۱۷/۲/۲۹۳/محمّد فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، برگرفته از مقاله «پيامبر اسلام»، بازنویسی توسط گروه پژوهشی ویکی فقه.]] |